Profilaktyka domowa i specjalistyczna

Oczyszczanie zębów z płytki bakteryjnej odgrywa najważniejszą rolę w zapobieganiu próchnicy, jak również zapobieganiu i leczeniu już istniejących chorób przyzębia takich jak zapalenie dziąseł czy zapalenie przyzębia.

Zabiegi profilaktyczne możemy podzielić na domowe, czyli takie, które pacjent pokierowany przez naszych dentystów może skutecznie wykonywać we własnym domu oraz specjalistyczne czyli takie, które wykonujemy w naszej praktyce stomatologicznej.

Do domowych zabiegów profilaktycznych możemy zaliczyć:

• oczyszczanie zębów szczoteczką
• korzystanie z przyborów do higieny przestrzeni międzyzębowych
• używanie odpowiednich past do zębów
• oraz czyścików do języka

Oczyszczanie zębów szczoteczką

Jest to najbardziej znany i uniwersalny sposób służący do eliminacji płytki bakteryjnej. Na rynku istnieje obecnie wiele różnych szczoteczek, które spełniać mają określone zadania. Różnią się one twardością, grubością włosia i jego rodzajem, ilością pęczków na główce szczoteczki i ich ustawieniem. Wszystko to ma znaczenie. Aby dobrać odpowiednią szczoteczkę dentysta bierze pod uwagę:

• stan dziąseł
• ustawienie zębów w łuku zębowym
• stan zdrowia całej jamy ustnej
• motywację i zręczność pacjenta

Jest jednak kilka ogólnych zasad posługiwania się szczoteczką do zębów, o których należy pamiętać:

• szczoteczkę trzymamy całą dłonią, tak aby nie wywołać zmęczenia podczas szczotkowania
• nie opuszczamy żadnego zęba w łuku, który mógłby zostać nieoczyszczony
• zaczynamy od czyszczenia powierzchni żujących zębów ruchami szorującymi - sztywniejsze na początku włosie i mniej zmęczona ręka zapewnia dokładniejsze czyszczenie bruzd
• pozostałe powierzchnie policzkowe i językowe zębów oczyszczamy metodą wymiatania, poprzecznych wibracji lub ruchów okrężnych (dobiera lekarz dentysta), stosując ruchy wymiatania i okrężne w myślach liczymy do przy każdym przyłożeniu szczoteczki
• szczotkowanie powinno trwać ok. 2 min. 2-3 razy dziennie lub po każdym posiłku w ciągu dnia

Po zabiegach chirurgicznych polecamy naszym pacjentom stosowanie szczoteczki specjalistycznej Elgydium 7/100 - taka szczoteczka ma wyjątkowo delikatne włosie chroniące tkanki dziąsła przed nadmienymi urazami, szczególnie niedługi czas po takich zabiegach.

Korzystanie z przyborów do higieny przestrzeni międzyzębowych (dla dorosłych i dzieci powyżej 10 roku życia)

• nitka i taśma dentystyczna - odcinamy ok 40 cm, nawijamy na palce środkowe lub wskazujące tak, aby po uchwyceniu nitki między te palce, a kciuki, naprężoną nitkę lub taśmę o długości 4 cm wprowadzić w przestrzeń międzyzębową. Każda przestrzeń powinna być czyszczona czystym fragmentem nici (przesuwamy ją palcem), aby nie przenosić flory bakteryjnej z jednej przestrzeni międzyzębowej do drugiej
• superfloss - odmiana wyżej opisanych nici. Służy do czyszczenia przestrzeni między dziąsłem a przęsłem mostu ruchem szorująco-polerującym. Odcinek sztywny służy do wprowadzenia go pod most, część grubsza służy do czyszczenia ruchem szorującym, a pozostała do nawijania na palec
  
• szczoteczki międzyzębowe typu butelkowego- szczególnie ważne dla utrzymania higieny przy zębach parodontalnych z odsłoniętymi szyjkami, przy pojedynczych brakach w uzębieniu, jak i u pacjentów leczonych ortodontycznie
• szczoteczki jednopęczkowe - stosowane przy leczeniu ortodontycznym oraz u pacjentów z uzupełnieniami protetycznymi stałymi i implantami
• wykałaczki - wykonane z drewna (najlepiej brzozowego lub balsamowego gdyż nie ulegają rozszczepianiu) lub plastikowe. Na przekroju mają kształt trójkąta i są dopasowane do przestrzeni międzyzębowej. Podstawa trójkąta powinna być skierowana do dziąsła tak też wprowadzamy do przestrzeni międzyzębowej wykałaczkę pod kątem 90 stopni do długiej osi zęba. Następnie częściowo wysuwa się ją i powtarza tę czynność 4-5 razy w każdej przestrzeni, delikatnie usuwając pokarm. Wykałaczki okrągłe nie są polecane ponieważ nie wpasowują się dobrze w trójkątną przestrzeń między zęba i mogą niszczyć brodawkę dziąsła.
• stymulator dziąsłowy - składa się z trzonka i osadzonego na nim wymiennego stożka gumowego (miękki) lub plastikowego (twardy). Jego głównym zadaniem jest masaż dziąsła w przestrzeni międzyzębowej częściowo lub całkowicie pozbawionej brodawki dziąsłowej. Wykonujemy nim ruchy okrężne od strony policzkowej i językowej lekko uciskając dziąsła. Poprawia to ukrwienie w brodawce dziąsłowej (zabieg fizykoterapeutyczny) i pozwala na jej regenerację.
• irygatory - urządzenie to w doskonały sposób pozwala na wypłukiwanie resztek pokarmu z przestrzeni międzyzębowych i kieszonek przyzębnych za pomocą strumienia wodnego lub wody z substancją leczniczą, który wydobywa się ze specjalnej końcówki w sposób ciągły, przerywany lub wibrujący. Skutecznie zapobiega i leczy choroby przyzębia, jednak nigdy nie może być stosowany bez szczoteczki do zębów i standardowego czyszczenia zębów. Jako przyrząd dodatkowy jest jednak niezastąpiony.
  
  Uwaga! Irygator można stosować po dokładnym usunięciu kamienia nazębnego przez stomatologa. Wtedy na długo można cieszyć się brakiem kamienia.

Bardziej szczegółowych informacji dotyczących dostępnych na rynku przyborów i urządzeń do czyszczenia zębów z przyjemnością udzielą Państwu nasi dentyści.

Pasty do zębów

Użycie pasty do szczotkowania zębów ułatwia i skraca o 1/3 czas potrzebny do ich czyszczenia. Właściwości dobroczynne pasty zawdzięczają zawartości w swoim składzie:

• środków ściernych, substancji przeciwzapalnych i związków biologicznie czynnych
• pasty lecznicze o działaniu przeciwzapalnym dla dorosłych
• pasty leczące nadwrażliwość - Elmex zielony, Sensodyne, Colgate Pro Relief
• pasty zapobiegające odkładaniu się kamienia

Pasty do zębów z problemami parodontalnymi to np.: Lacalut Activ - pasta do zębów, która zapobiega krwawieniu dziąseł i paradontozie oraz chroni zęby przed próchnicą. Chlorheksydyna rozpuszcza osad nazębny, zmniejsza stan zapalny dziąseł. Olejki eteryczne zapewniają uczucie świeżości w jamie ustnej. Mleczan glinu zmniejsza krwawienie dziąseł. Fluorek glinu zwiększa odporność uzębienia na próchnicę.

Ajona Stomaticum - pasta do zębów na krwawiące dziąsła i choroby przyzębia. Nadaje się do codziennej pielęgnacji. Zapobiega i leczy. Badania wykazały o 20% skuteczniejsze działanie niż w innych pastach do zębów.

Działanie pasty Ajona:

• hamuje krwawienie dziąseł
• działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo
• doskonale usuwa osady i chroni przed powstaniem płytki nazębnej i kamienia - przyczyn powstania chorób przyzębia
• poprawia mikroflorę jamy ustnej
• likwiduje nieprzyjemny zapach z ust
• zalecana dla kobiet w ciąży - nie posiada w składzie fluoru.

Pasta do zębów Ajona jest koncentratem dlatego do jednego mycia zębów wystarczy ilość nie większa niż główka od zapałki.

Czyściki do języka

Usuwają nalot bakteryjny z powierzchni języka. Badania wykazały, że 90% przypadku przykrego zapachu z ust spowodowane jest bakteriami osiadającymi, zwłaszcza w tylnej części języka tworzącymi specyficzny, biały nalot.

Profilaktyka specjalistyczna

• Badanie i instruktaż higieny jamy ustnej
• Skaling naddziąsłowy
• Usuwanie kamienia poddziąsłowego
• Usuwanie złogów nazębnych
• Wygładzanie nawisów wypełnień
• Piaskowanie
• Irygacje czyli przepłukiwanie przyzębia

Specjalistyczne zabiegi profilaktyczne wykonywane na miejscu w gabinecie polegają na profesjonalnym usuwaniu złogów nazębnych przez lekarza stomatologa lub wykwalifikowaną higienistkę.

Zadaniem profilaktyki pierwotnej było niedopuszczenie do zapalenia w obrębie dziąseł. Jeśli jednak już do tego dojdzie, dalszym etapem jest profilaktyka profesjonalna prowadzona na fotelu dentystycznym. Polega ona na ukierunkowaniu pacjenta na odpowiedni dla niego program profilaktyki domowej oraz kontrola jego realizacji, jak również wykonane niektórych niezbędnych zabiegów uzupełniających program profilaktyki domowej, których pacjent sam nie jest w stanie wykonać.

Liczne doświadczenia wskazują, że połączenie profilaktyki profesjonalnej wykonywanej w gabinecie lekarskim z ukierunkowaną profilaktyką chorób dziąseł wykonywaną w domum przez pacjenta, daje najlepsze wyniki w zapobieganiu i leczeniu chorób przyzębia.

Korzyści wynikające z systematycznej higieny jamy ustnej

• ochrona zębów przed próchnicą - wykrywanie ubytków w początkowej fazie ich rozwoju, gdzie opracowanie ich i wypełnienie jest najczęściej bezbolesne i trwa bardzo krótko
• zmnejszanie przebarwień zębów spowodowanych piciem kawy, paleniem papierosów itp.
• zwalczanie przykrego zapachu z ust
• ochrona przed przykrymi objawami zapalenia dziąseł (krwawienie, ból, wysięk)
• poprawa samopoczucia – uczucie świeżości
• możliwość wybielania zębów – pasty wybielające
• zwalczanie nadwrażliwości zębów – pasty z fluorem i hydroksyapatytem (składowymi szkliwa zębów)

Badanie i instruktaż higieny jamy ustnej

W trakcie tego zabiegu lekarz dokładnie ogląda całą jamę ustną pacjenta, sprawdza stan zębów, błony śluzowej, węzłów chłonnych szyi. Wykonywane jest również w razie potrzeby specjalistyczne badanie periodontologiczne polegające na mierzeniu głębokości kieszonek przyzębnych, aby określić wstępnie stopień zaniku kości wyrostka zębodołowego oraz krwawienia z dziąseł. Potwierdzenie diagnozy o chorobie przyzębia następuję po badaniu radiologicznym (RTG-pantomogram) szczęki i żuchwy, oraz po dłuższej obserwacji i współpracy z pacjentem.

Mechaniczne oczyszczanie zębów - czyli po co dentysta oczyszcza zęby w gabinecie?

• aby doszczętnie usunąć płytkę nazębną i wszelkie osady (względy zdrowotne i estetyczne)
• przed kontaktowym fluorkowaniem zębów (żele, lakiery, roztwory) jako zabieg zapobiegający próchnicy i nadwrażliwości zębów
• przed wybielaniem zębów, przede wszystkim aby sprawdzić czy któryś z zębów nie jest zainfekowany próchnicą
• przed leczeniem periodontologicznym - jako zabieg poprzedzający leczenie.

Rodzaje mechanicznego oczyszczania zębów w gabinecie

Skaling naddziąsłowy

Skaling naddziąsłowy - najczęściej wykonywany przy użyciu narzędzia ultradźwiękowego; przesuwa się tylko lekko końcówkę równolegle do powierzchni zęba, a usuwanie złogów następuje w wyniku wibracji, wywołującej kawitację i prądy akustyczne. Rozbijają one kamień nazębny, czego nie jest w stanie zrobić zwykła szczoteczka oraz wypłukują osady i zabijają bakterie znajdujące się w szczelinie dziąsłowej (poprzez działanie utleniające związane z kawitacją). Skaling zawsze zakończony jest polerowaniem zębów.

Od 1955 r. do usuwania złogów stosowane są aparaty ultradźwiękowe np. Piezodent, Satelec, Cavitron, Sonus itp. Zasada działania tych aparatów polega na usuwaniu złogów nazębnych poprzez wibrację ultradźwiękową końcówki oraz poprzez zjawisko kawitacji wody wzbudzonej energią ultradźwiękową. Kawitacja (zimne gotowanie wody) polega na tworzeniu się tysięcy drobnych przestrzeni próżniowych, w które implodują cząsteczki złogów i wody, odrywając płytkę bakteryjną i kamień nazębny.

Usunięcie kamienia poddziąsłowego

Czasem konieczne jest wykonanie usunięcia kamienia poddziąsłowego - jeśli obecność takiego stwierdzi lekarz stomatolog. Taki zabieg można wykonać ręcznie (rootplanning - rysunek z lewej) przy pomocy specjalnych narzędzi zwanych kiretkami. Zabieg kończy się polerowaniem powierzchni korzeni oraz najczęściej przepłukaniem kieszonek dziąsłowych i założeniem leku. Jest to również procedura niechirurgicznego sposobu leczenia przyzębia - bardzo skuteczna w spłycaniu kieszonek przyzębnych!

Usuwanie złogów nazębnych

Usuwanie złogów nazębnych ma na celu:

• umożliwienie pełzania przyczepu nabłonkowego dziąsła na powierzchni oczyszczonego korzenia zęba, a zatem spłycenie kieszonki dziąsłowej oraz zapobieganie ponownemu odkładaniu się płytki bakteryjnej na wygładzonej powierzchni korzenia, a więc zmniejszenie ryzyka zapalenia
• przywrócenie normalnego wyglądu zębom i przyzębiu oraz odświeżenie oddechu, co ma znaczenie estetyczne i psychoterapeutyczne

Usuwanie kamienia nazębnego i wygładzenie powierzchni zębów przeprowadzamy za pomocą specjalnie do tego przeznaczonych instrumentów: sierpów, motyczek, dłutek, lemieszy, zrywaczy, pilniczków.

Wygładzanie nawisów wypełnień

Wygładzanie nawisów wypełnień - czyli nadmiarów wypełnień, które działają szkodliwie na dziąsła. Pod takimi nawisami gromadzą się bardzo licznie bakterie niszczące kość wyrostka zębodołowego oraz wywołujące przykry zapach z ust.

Piaskowanie

Piaskowanie – to zabieg usuwający przebarwienia koron zębów pochodzenia zewnętrznego (palenie tytoniu, kawa, herbata, niektóre pokarmy) poprzez silny spray zawierający pył najczęściej dwuwęglanu sodu, wody i powietrza. Zawsze stosujemy tu ssak aby pacjent nie zakrztusił się, a także osłony na oczy dla pacjenta i lekarza dla ochrony przed pyłem. Mieszanki preparatów przeznaczonych do piaskowania mają często przyjemny owocowy smak.

Irygacje czyli przepłukiwanie przyzębia

Irygacje czyli przepłukiwanie przyzębia - mogą być nad- i poddziąsłowe, dezynfekują okolice kieszonek dziąsłowych i pomagają zwalczyć choroby przyzębia. Tu najczęściej stosujemy roztwory chlorheksydyny, której dobroczynne działanie w walce z bakteriami przyzębia zostało wielokrotnie potwierdzone w badaniach specjalistycznych.

Kontaktowe stosowanie leków

Bardzo często po zakończeniu profesjonalnego oczyszczania zębów stosujemy specjalnie dobrane do potrzeb pacjenta preparaty przeciwbakteryjne oraz mieszanki antybiotykowe, które aplikowane są do zainfekowanych kieszonek dziąsłowych po oczyszczeniu kamienia, po to, by wspomóc gojenie przyzębia.